Vincent van Gogh’un kulağını kestiği bilgisi, sanat tarihinin en çok tekrarlanan olaylarından biridir. Ancak bu olay, halk arasında anlatıldığı gibi değildir. “Kulağını kesti” ifadesi genellikle kulağın tamamı gibi algılanır ama gerçekte durum farklıdır.
Olay Ne Zaman ve Nasıl Gerçekleşti?
Van Gogh, 1888 yılında Fransa’nın Arles şehrinde yaşıyordu. Aynı dönemde, ressam arkadaşı Paul Gauguin’i birlikte çalışmak üzere yanına davet etmişti. Ancak bu beraberlik, aralarındaki fikir ayrılıkları ve Van Gogh’un psikolojik durumu nedeniyle kısa sürede gerilimli hale geldi. 23 Aralık 1888 gecesi yaşanan büyük bir tartışmadan sonra, Van Gogh kendi kulağının yalnızca alt kısmını, yani kulak memesini kesti.
Bu kesik, kulağın tamamını değil sadece bir parçasını kapsamaktadır. Olayın hemen ardından Van Gogh kendi kendine pansuman yaptı ve hastaneye kaldırıldı. Bu süreç doktor raporlarıyla kayıt altına alınmıştır.
Psikolojik Arka Planı
Van Gogh’un bu davranışı, bir sanat performansı ya da anlık bir ilham sonucu değildir. Aksine, uzun süredir devam eden psikolojik sorunlarının bir sonucudur.
Modern tıp bilgisiyle geriye dönük yapılan analizlerde, Van Gogh’un bipolar bozukluk, temporal lob epilepsisi ve borderline kişilik bozukluğu gibi hastalık belirtileri gösterdiği düşünülmektedir.
Ancak kesin bir tanı koymak mümkün değildir çünkü o dönem yapılan tıbbi kayıtlar oldukça sınırlıdır.
Belgeler ve Tanıklar Ne Diyor?
Olayın yaşandığı dönemde Van Gogh’u tedavi eden Dr. Félix Rey, kulağın ne kadarının kesildiğini gösteren bir çizim yapmıştır. Bu çizimde, yalnızca kulak memesinin kesildiği açıkça görülmektedir.
Ayrıca Van Gogh’un kardeşi Theo’ya yazdığı mektuplarda da olaydan söz edilir. Kendi ifadelerinde, kulak kesme olayını bir kriz anı olarak anlatır ama hiçbir zaman kulağının tamamının kesildiğini söylemez.
Sanat Eserlerine Yansıması
Van Gogh, olaydan sonraki süreçte birkaç otoportresinde kulağını bandajlı şekilde resmetmiştir. Bu resimler, kulağının tamamen yok olmadığını da ortaya koyar. Özellikle “Bandajlı Kulak ve Borulu Otoportre” adlı çalışmasında, kesik kulağın şekli doğrudan gözlemlenebilir.
Neden Hâlâ Yanlış Biliniyor?
Van Gogh’un yaşamı yıllar içinde birçok film, kitap ve popüler anlatıya konu oldu. Bu anlatılarda olaylar çoğunlukla abartılarak sunuldu. Kulağının tamamını kestiği yönündeki yanlış bilgi, özellikle 20. yüzyılın başlarında yaygınlaştı.
Ancak günümüzde sanat tarihçileri ve araştırmacılar bu yanılgıyı düzeltmekte hemfikirdir. Van Gogh kulağının tamamını değil, yalnızca kulak memesini kesmiştir. Bu durum tıbbi belgelerle ve dönemin tanıklıklarıyla doğrulanmaktadır.
