“Âşık Veysel doğuştan kördü.”
Bu, yıllardır dilden dile dolaşan ama gerçeklerle örtüşmeyen bir söylemdir. Onu biraz olsun tanıyan herkes bilir ki, Âşık Veysel’in görmeyen gözlerinden çok daha fazlası vardı. Ama önce bir yanlışı düzeltelim: Âşık Veysel dünyaya gözleriyle değil, gözleri açık olarak gelmiştir. Körlük onun kaderi değil, hayatın ortasında karşılaştığı bir sınavdır.
Veysel Şatıroğlu, 1894 yılında Sivas’ın Şarkışla ilçesine bağlı Sivrialan köyünde doğdu. Henüz yedi yaşındayken, Anadolu’nun o dönemde en korkulan hastalıklarından biri olan çiçek (variola) salgınına yakalandı. Bu hastalık yalnızca sağ gözünü alıp götürmekle kalmadı; çocukluğunu, oyunlarını, rengini ve ışığını da beraberinde götürdü. Ama trajedi burada da bitmedi.
Ailesinin anlattığına göre, çiçek hastalığının ardından eline verilen ince bir göz değneğiyle oynarken dengesini kaybeden küçük Veysel, kendi eliyle sağlam kalan sol gözünü de zedeledi. Bir çocuk oyun oynarken tüm hayatını karartabilir mi? Evet… Ve işte böylece Veysel, dünyayı artık yalnızca içindeki ışıkla görecekti.
Ancak bu karanlık, bir çöküş değil bir doğuş oldu. Babası ona bir saz verdi. O saz, bir çocuğun kaybolan dünyasının sesi oldu. Veysel artık kelimeleriyle görüyordu; sazıyla konuşuyor, türküsüyle yürüyordu. Gözleri görmüyordu ama gönlü gören bir adama dönüşmüştü. İçindeki ışık, dilden dile, gönülden gönüle aktı.
Âşık Veysel bir halk ozanıdır; sadece bir şair değil, bir bilge, bir öğretmen, bir yürek adamıdır. Şiirlerinde insanı anlatır, toprağı anlatır, zamanı anlatır. Acıyı, ölümü, sevgiyi… Ama her şeyden önce, insanın içindeki ışığı hatırlatır.
Onun, “Uzun ince bir yoldayım” diye başlayan meşhur dizeleri, yalnızca yaşamı değil, bir milleti anlatır. Gözleri karanlıkta kalan ama yüreği ışık saçan bir ozan olarak, Cumhuriyet’in ruhunu, Anadolu’nun kokusunu, insan olmanın anlamını taşır sözlerinde.
