Flüt sesiyle oynayan yılan görüntüsü yıllardır izleyenleri etkiliyor, peki yılanlar gerçekten flüt sesine mi tepki veriyor? Bu sahne yıllardır filmlerde, belgesellerde ve gösterilerde tekrarlandıkça yılanların flüt sesine oynadığı düşünülmüştür. Ancak bilimsel gerçekler bu iddiayla örtüşmüyor.
Yılanlar sanılanın aksine flüt sesine oynamaz. Bu davranışın arkasında hangi biyolojik mekanizmalar vardır? Bu yazımızda yaygın yanılgının perde arkasını birlikte aralayacağız.
Yılanlar Sesleri Duyabilir mi?
İlk olarak yılanların duyma yetisiyle ilgili temel bir bilgiyle başlayalım.
Yılanların dış kulakları yoktur.
Yani bizlerin kulağında bulunan kepçe, kulak yolu, kulak zarı gibi yapılar yılanlarda bulunmaz. Dolayısıyla hava yoluyla gelen sesleri algılamaları mümkün değildir. Ama bu onların tamamen sağır olduğu anlamına gelmez.
Yılanlar, yer titreşimlerini ve bazı düşük frekanslı sesleri algılayabilir. Bunu ise çene kemikleriyle doğrudan yerle temas kurarak ve iç kulak yapıları sayesinde yaparlar. Yani bir hayvanın yaklaşmasını, bir adım sesini ya da yerin hafif titreşimini fark edebilirler. Ancak bu duyular, flüt gibi bir enstrümanın çıkardığı müzikal sesleri algılamalarına yetmez.
Özetle:
Yılanlar müzik melodisini duyamaz.
Flüt sesini algılayamaz.
Müziğe göre ritmik hareket etme gibi bir yetileri yoktur.
Flütçü flütünü sağa sola sallarken, karşısındaki yılan da başını benzer şekilde hareket ettirir. Bu durum da izleyicilerde, yılanın flüt melodisine eşlik ettiği izlenimi yaratır. Ancak burada yılanın yaptığı şey oldukça farklıdır: Tehdit algısına karşılık gelen savunma davranışı.
Yılanlar, görme duyularını özellikle hareketli objeleri takip etmede kullanır. Karşılarında sürekli bir sağa-sola hareket eden figür gördüklerinde bu nesneye odaklanırlar. Özellikle kobra türleri, boyunlarını genişletip vücutlarını dikleştirerek karşılarındaki tehdide karşı kendilerini “büyük ve güçlü” gösterme eğilimindedir.
Kısacası:
- Yılanın kalkması, göz teması kurması ve başını hareket ettirmesi tamamen savunmaya yönelik içgüdüsel davranışlardır.
- Flüt değil, hareket eden insan yılanın ilgisini çeker.
- Melodiye uyum değil, karşıdaki hareketli figürü izleme çabası söz konusudur.
Bir Gösteri, Gerçeği Ne Kadar Saptırabilir?
Yılan oynatıcıları, özellikle Hindistan ve çevresinde yüzyıllardır bu gösterileri yapmaktadır. Flüt çalan bir adam ve ona “eşlik eder gibi” davranan bir yılan, turistler için oldukça egzotik bir sahne yaratır. Bu nedenle de yılanların müziğe tepki verdiği algısı giderek yayılmış ve gerçekmiş gibi kabul edilmiştir.
Oysa bilimsel gerçekler ortadayken bu tür gösterilerin devam etmesi, sadece bilgi kirliliğine değil, aynı zamanda hayvan istismarına da kapı aralıyor.
Etik Boyut: Dans Etmeyen Yılanın Dramı
Ne yazık ki yılan oynatma gösterilerinde kullanılan hayvanlar çoğunlukla zorla yakalanmış, uygunsuz koşullarda tutulmuş ve fiziksel müdahalelere maruz kalmış hayvanlardır.
Bazı vakalarda:
- Yılanların zehir dişleri sökülür,
- Ağızlarına dikiş atılır ya da
- Aç bırakılarak hareketsizleştirilmeleri sağlanır.
Tüm bunlar gösteri uğruna hayvana uygulanan şiddetin açık örnekleridir. Yani sadece bilimsel değil, etik olarak da bu sahnelerin desteklenmemesi gerekir.
“Yılanlar müziğe göre dans eder.” söylemi güzel bir masal gibi gelebilir. Ama bilim bize şunu söyler:
Doğayı anlamak için onu romantikleştirmeye gerek yok. Gerçekler, hayalden çok daha öğreticidir.
Yılanlar, müziğe tepki vermez. Hareketli nesnelere karşı savunma pozisyonu alır. Bu, onların doğasında olan ve hayatta kalmalarını sağlayan bir mekanizmadır.
Yılanların flüt sesine göre dans ettiği inancı, yıllardır süren bir yanlış anlamanın ve görsel manipülasyonun ürünüdür. Bilimsel veriler, yılanların müziği duyamayacağını; onların sadece hareket eden cisimlere tepki verdiğini açıkça göstermektedir.
Sık Sorulan Sorular
1. Yılanlar tamamen sağır mı?
Hayır, tamamen sağır değildirler. Yerin titreşimlerini algılayabilirler ancak flüt gibi enstrümanların seslerini duyamazlar.
2. Yılanlar görür mü?
Evet, yılanlar özellikle hareket eden nesneleri görme konusunda gelişmiş bir görsel algıya sahiptir.
3. Bu gösteriler yasal mı?
Pek çok ülkede hayvanlara eziyet kapsamında değerlendirildiği için bu gösteriler yasaklanmıştır.
