Halk arasında sıkça dile getirilen bir inanış vardır: “Kola pas söker.” Özellikle sosyal medyada ve günlük yaşamda, paslı çivi ya da madeni paraların kola içerisinde bekletildiğinde temizlendiği gösterilir. Peki bu durumun bilimsel bir açıklaması var mı?
Kolada bulunan fosforik asit (H₃PO₄) ve karbonik asit (H₂CO₃), metal yüzeylerdeki oksit tabakasını kısmen çözebilir. Bu nedenle kola, paslı yüzeydeki ince katmanları geçici olarak gevşetip temiz görünüme kavuşturabilir. Ancak bu etki sınırlıdır; yoğun ve derin paslanmada kola yeterli değildir.
Bir başka etken de kolanın içindeki asitli pH değeridir (yaklaşık 2,5). Bu düşük pH, pasın (Fe₂O₃) çözünmesini kolaylaştırır. Fakat aynı zamanda metalin yüzeyine zarar verip uzun vadede daha fazla korozyona yol açabilir.
Makalelerde Ne Söyleniyor?
- Kimya ve Gıda Mühendisliği alanındaki yayınlarda kolanın asidik özelliğinin temizlikte kullanılabileceği ancak bunun sanayi tipi bir “pas sökücü” ile kıyaslanamayacağı belirtilir.
- Evsel deneyler üzerine yapılan popüler makaleler, kolanın gerçekten yüzeydeki pas lekelerini kısa süreliğine giderdiğini, fakat kalıcı bir çözüm olmadığını vurgular.
- Ayrıca uzmanlar, kolanın içindeki yüksek şeker oranı nedeniyle temizlik sonrası yüzeyde yapışkan bir tabaka bıraktığını, bu yüzden profesyonel bir yöntem olarak kullanılmasının uygun olmadığını ifade eder.
Kola, içerisindeki fosforik asit sayesinde zayıf bir pas çözücü etki gösterebilir. Ancak bu, kalıcı ya da etkili bir yöntem değildir. Uzun vadeli sonuç için profesyonel pas sökücüler veya mekanik temizlik (zımpara, tel fırça vb.) tercih edilmelidir. Kola, yalnızca “geçici bir ev deneyi” olarak görülebilir; bilimsel açıdan pas sökme konusunda güvenilir bir çözüm değildir.
