Halk arasında sıkça uygulanan ilk yardım yöntemlerinden biri, bayılan kişiye kolonya koklatmaktır. Çoğu kişi, kolonyanın keskin kokusunun kişiyi kendine getirdiğini düşünür. Peki bu uygulamanın bilimsel bir temeli var mı?
Kolonyanın içeriğinde etil alkol ve genellikle limon esansı bulunur. Bu maddeler, solunduğunda burun mukozasında ve üst solunum yollarında kısa süreli tahrişe neden olabilir. Bu tahriş, bazı kişilerde refleks olarak nefes alma dürtüsünü artırabilir. Ancak bu etki geçicidir ve kişiyi güvenli bir şekilde “ayıltmaz”.
Ayrıca alkol buharının solunum yollarına temas etmesi, özellikle astım ya da bronşit gibi solunum rahatsızlıkları olan kişilerde ciddi tehlikelere yol açabilir. Yoğun şekilde solutulduğunda boğazda yanma, öksürük ve hatta solunum güçlüğü görülebilir.
Makalelerde Yer Alan Görüşler
- Tıp ve ilk yardım literatürü, bayılan kişiye kolonya koklatmanın önerilmediğini açıkça belirtmektedir.
- Türk Kızılayı ve Sağlık Bakanlığı’nın ilk yardım rehberlerinde, baygın kişiye yapılması gerekenler arasında kolonya koklatmak bulunmaz. Bunun yerine kişinin düz bir zemine yatırılması, ayaklarının hafifçe yukarı kaldırılması ve ortamın havalandırılması tavsiye edilir.
- Bazı popüler sağlık makaleleri, kolonya koklatmanın “yanlış ama yaygın bir alışkanlık” olduğunu, hatta bilinci kapalı kişiye uygulandığında boğulma riskini artırabileceğini vurgular.
Doğru İlk Yardım Nasıl Olmalı?
Bayılan bir kişiye yapılması gereken temel adımlar şunlardır:
- Kişiyi güvenli ve düz bir zemine yatırmak.
- Ayaklarını yaklaşık 30 cm yukarı kaldırmak.
- Sıkı giysilerini gevşetmek ve temiz hava almasını sağlamak.
Kolonya koklatmak, toplumda doğru bilinen ama bilimsel açıdan yanlış olan bir uygulamadır. Bayılan kişiye kolonya koklatmak yerine, doğru ilk yardım yöntemlerini uygulamak hem daha güvenli hem de daha etkilidir.
